Bipolar Bozukluğun Teşhisi
Bipolar, duygudurum bozukluğun doğru bir şekilde tanı alması psikiyatri hekimi tarafından yapılır. Hekim hastanı öyküsünü hastayı ve yakınlarını dikkatle dinleyerek bu tanıyı koyabilir. Bipolar hastalığının tanısını/teşhisini koymak için başka bir test bulunmamaktadır. Bipolar, Manik Depresif bozukluk bazen yanlışlıkla depresyon tanısı alabilmektedir.
Patolojik açıdan kan ve idrara bakıldığında birçok laboratuvar tetkiki bipolar bozukluğa sahip bireylerde genellikle normal olarak sonuçlanmaktadır.
Yani; Laboratuvar incelemeleri arasında maddeye bağlı duygudurum değişikliğinden şüphelenilen durumlarda idrar analizleri ya da kan alkol düzeyi istenilebilen tetkikler arasında yer alır.
Bilinmesi gereken tiroid bezi, çeşitli hormonlar salgılayarak vücudun birçok fonksiyonunun düzenlenmesinde etkilidir. Bu etkiler özellikle ergenlik döneminde çokça görülmektedir. Tiroid bezinin az çalışması ve hormonlarının yetersizliği hipotiroidi olarak tanımlanır ve bu durumda bilişsel işlevler olumsuz yönde etkilenerek depresif belirtiler ortaya çıkabilir. Hipotiroidi ve hipertiroidi gibi tiroid bezi hastalıkları kişilerin duygudurumlarında bipolar bozukluğa benzer değişikliklere neden olabileceği için bu rahatsızlıklardan şüphelenilen durumlarda tiroid fonksiyon testlerinin incelenmesi gerekli olabilir. Duygu durum değişiklikleri trioidlerdeki değişikliğe bağlı oluşmaktadır.
Daha önce bipolar bozukluk tanısı almış ve benzer belirtiler ile sağlık kuruluşlarına başvurmuş kişilerde mevcut tedavisi amacıyla kullanılan ilaçların kan düzeyleri incelenebilir.
Hekimlere bipolar bozukluk şikâyetleri ile başvurulan kişilerin değerlendirilmesinde psikiyatrik rahatsızlıkların tanı ve istatistik kılavuzunun (DSM) belirlediği bir takım kriterler kullanılmaktadır. Bu kriterler kişinin mani, hipomani ya da depresif dönemde olmasına ve bu dönemlerde oluşan belirtilerin farklılığına göre değişkenlik gösterir.
Huzurevi mi arıyorsunuz?
Aradığınız huzurevini Sosyal Hizmet Uzmanlarımızın danışmanlığı ve referansı ile bulmak için arayın.
+90 552 221 88 33 – +90 212 873 05 07
Manik Dönemde Tanı Ölçütleri
- Duygudurum değişikliklerinin kişide psikoz eşlik etsin veya etmesin sosyal ya da fonksiyonel problemlere neden olması
- Bu belirtilerin herhangi bir ilaç, sağlık durumu ya da madde kullanımı ile ilişkili olmaması
- Atak sırasında bu dönem ile ilgili belirtilerden en az 3 tanesinin eşlik etmesi
Hipomani için tanıda genel olarak manik dönem kriterleri ile benzerlik gösterir. Bu kişilerde belirtilerin manik dönemden farklı olarak kişinin sosyal hayatını belirgin şekilde etkilememesi önemli bir ayrım noktasıdır.
Yoğun depresif ataklar sırasında aşağıda belirtilen kriterlerden beş veya daha fazlasının en az 2 haftalık bir süre boyunca devam etmesi ve kişinin sosyal yaşantısının bu belirtilerden etkilenmesi tanısal olarak değerlidir.
Depresif Atak Dönemde Tanı Ölçütleri:
Bipolar / Manik Depresif bozukluk sırasında duygudurum değişikliklerine dair belirtiler çok çeşitli olduğu için tanı koymada zorlanılabilir. Belirtilerin yetişkinlerden daha farklı seyrettiği çocukluk ve ergenlik döneminde ise bipolar bozukluk teşhisi daha zor bir hal alabilir.
Çocuklarda bipolar bozukluk tanısındaki problemlerden biri de bu yaş grubunda göreceli olarak sık karşılaşılan bir problem olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile bipolar bozukluk belirtilerinin benzerlik göstermesinden kaynaklanır.
Uygun tanı ve tedavi alınmaması durumunda bipolar bozukluk genellikle kötüleşme eğiliminde bir rahatsızlıktır. Tedavi almayan kişilerde atakların yoğunluğu ve sıklığında bir artış meydana gelebilir. Bu nedenle başlangıç belirtilerinin tanınması, doğru tanı ve tedavi önem arz eden konulardır.
Hukuk Danışmanlığı
Sosyal Rehberlik olarak tüm İstanbul iline ve çevrede bulunan illere avukatlık hizmeti vermekteyiz. Bizi ceza, bilişim, tıp, iş hukuku, aile hukuku ve boşanma davaları, internet hukuku ve iş davaları için arayabilir ve soru sorabilirsiniz..
+90 552 221 88 33 – +90 212 873 05 07
Bipolar Başlangıcına Dair İpuçları:
- Az uyuma
- Aşırı konuşma
- Aşırı para harcama, gereksiz şeyler alma
- Etrafı rahatsız edecek davranışlar ve konuşmalar yapmak
- Sürekli fikir uçuşması
- Aşırı heyecanlı veya huzursuz olma
- İştahta değişiklikler
Bipolar Bozukluk Tedavisi
Bipolar bozukluğun tedavi yaklaşımını belirleyen en temel faktör hastanın mani, hipomani ya da depresif dönemlerden hangisinin içinde bulunduğudur. Bunun belirlenmesi hem ilaç hem de psikolojik tedavi girişimlerinin belirlenmesinde etkili olmaktadır. Bunun yanı sıra eşlik eden psikiyatrik ya da diğer tıbbi rahatsızlıklar nelerdir? Hastanın geçmişte aldığı tedaviler ve bu tedaviye hastanın yanıtı bu faktörler arasında değerlendirilebilir.
Psikoterapi teknikleri bipolar bozukluk için hayati öneme sahip tedavi uygulamalarıdır ve bireysel, aile ile birlikte ya da bir hasta grubu ile gerçekleştirilebilirler. Kişilerarası ve sosyal ritim terapisi, psiko-eğitim ve aile odaklı terapi uygulamaları bipolar, manik-depresif bozukluk tedavisinde başvurulabilen psikoterapi teknikleri arasında yer alır.
Sosyal Ritim Terapileri;
Kişinin uyku, beslenme ve egzersiz gibi günlük aktivitelerinin düzenlenmesinde etkili bir psikoterapi tekniğidir. Bir tür konuşma terapisi olarak da kabul edilebilen bilişsel davranışsal terapi, rahatsızlık hakkında ve rahatsızlığa bağlı olarak oluşan düşünce kalıplarına dair farkındalığın oluşturulmasını hedefler.
Psiko-Eğitim ve Aile Odaklı Terapi
Hem hastanın hem de çevresindeki kişilerin bu rahatsızlığa dair bilinçlenmesinde ve kontrol altında tutulabilmesi için uygulanması gereken kilit noktaların öğrenilmesi üzerinde etkili olabilen psikoterapi teknikleridir.
Ani atağa yönelik ilaç tedavisinde temel amaç hastanın ve çevresindeki kişilerin güvenliğini sağlayacak şekilde kişinin stabilize edilmesidir. Duygudurum düzenleyiciler ve antipsikotik etkili ilaçlar bipolar bozuklukta mani ve depresyon atağının kontrolü için kullanılabilen birincil tedavi yaklaşımıdır.
Bipolar bozukluğun özellikle mani döneminde etkili olan temel ilaç lityumdur. Lityum, bipolar bozukluğa tedavi yaklaşımında altın standart olarak kabul edilen ilaçtır. Tedavi edilen hastaların yarısından fazlasında mani dönemlerinin azalması söz konusudur. Uzun süreli kullanımlarda kişinin intihar riskinde belirgin bir azalma sağlayabilir.
Meydana getirebileceği birçok yan etki nedeniyle dozunun çok iyi ayarlanması gereken lityum için hastanın kontrolleri sırasında düzenli olarak kan düzeyi incelenir ve ilaç dozunun tedavi edici aralıkta olması için gerekli ayarlamalar gerçekleştirilir.
Gerekli durumlarda hekimler tarafından atipik antipsikotik olarak sınıflandırılan çeşitli ilaçlar da mevcut tedaviye eklenebilir veya tek başlarına reçetelendirilebilirler. Bazı hastaların hem kendileri hem de çevreleri için tehlikeli hareketler sergilemeleri durumunda hekimler tarafından uygun kliniklere yatışlarının yapılmasına karar verilebilir. Özellikle psikotik belirtiler gösteren kişilerde tercih edilen bu uygulamada hastanın hastane şartlarında tedavisi gerçekleştirilir.
Bipolar bozuklukta atakların tedavisi kadar, atakların ortaya çıkmasını engellemeye yönelik koruyucu tedavi de yapılmaktadır. Bipolar bozukluğun belli bir tedavi planı yoktur. Hekim hastaya ve içinde bulunduğu döneme göre tedaviyi planlar. İlaç tedavisinin yanında hastanın hastalığı hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamak, günlük hayatını düzene sokmak, alkolden ve madde kullanımından uzak durmasını sağlamak ve stresle baş etme becerisinin kazandırılması oldukça önemli atak önleyici yaklaşımlar arasında yer alır.
Bipolar bozukluğu olan hastalar için öneriler
- İlaçlarınızı düzenli kullanınız.
- Düzenli uyuyunuz
- Alkol ve madde kullanımından uzak durunuz.
- Hastalığınıza dair belirtilerin farkında olup hastalığınız hakkında aileniz ve arkadaşlarınıza bilgi veriniz.
- Düzenli hekim ziyareti yapınız.
- Düzenli beslenin.
- Öfke ve depresif duygularla başa çıkmayı öğrenin.
Rahatsızlığın erken döneminde tanı ve tedavi alınması kötüleşmesini engelleyici etki gösterebileceği için bilinçli olunmalıdır.
