ÇOCUKLARDA SİNİRLİLİK VE ENGELLEME YOLLARI
Çocuğunuzun vurması, ısırması veya tekme atması üzücüdür ancak davranışının zamanla iyileşmesi muhtemeldir. Çocuğunuz yorgunken veya aç, susuz veya genel olarak kendini kötü hissediyorsa agresif davranma olasılığı daha yüksektir. Saldırganlık, okul öncesi çocuğunuz bunalmış veya sinirli hissediyorsa veya kreşe başlamak gibi yabancı bir durumda olduğunda da meydana gelebilir. Sahip olduğu güçlü duyguları ifade edecek kelimeleri bulamazsa agresif davranabilir. Bazı durumlarda, saldırganlık dikkat çekmenin bir yolu olabilir. Çocuğunuzun saldırganlığı büyük olasılıkla sosyal becerileri ve dili olgunlaştıkça azalacaktır.
Çocuklar büyüdükçe hem onun sizin karşılaştığınız sorunlar çeşitlilik kazanabilir. Sorunlarla baş etmek hayatta kalmanın bir kuralıdır. Çocuğunuzun sosyal ortama girmesiyle de yeni sorunlar baş gösterebilir. Önemli olan, ailede ve akran ilişkilerinde çatışmaların yaşanmaması değil nasıl olumlu bir şekilde çözüme kavuşturulacağıdır.
Huzurevi mi arıyorsunuz?
Aradığınız huzurevini Sosyal Hizmet Uzmanlarımızın danışmanlığı ve referansı ile bulmak için arayın.
+90 552 221 88 33 – +90 212 873 05 07
Çatışma Nedir?
Çatışma, bireylerin hem fiziksel hem sözel hem de psikolojik olarak karşı karşıya gelmesidir. Birinin davranışları diğerinin davranışlarına ters düşüyor, onu engelliyor ya da değerleri birbirine uymuyorsa bu kişiler arasında çıkan sürtüşmedir. Yaşamın ve toplumsal bir varlık oluşumuzun kaçınılmaz bir sonucudur. Hayatımızın sosyal açıdan devam etmesini sağlayan çok önemli bir sosyal gelişim aşamasıdır aslında. Çatışma çözme becerisi, çocuklara yaşamın erken dönemlerinde kazandırılması gereken bir beceridir aynı zamanda.
Aile İçi Çatışma
Çocuğu sosyal ortama hazırlayan ilk dinamik yapı aile ortamıdır. Bu yüzden evde çatışmaların nasıl çözüldüğünü fark etmeye çalışmak önemlidir. Çocuğun çatışma durumunda sinirlilik hâliyle baş etmeyi öğrenme süreci de model alma yöntemiyle alakalıdır. Çocuklar gözlemler. Evdeki çatışmaları çözme yöntemini içselleştirerek dışarıdaki sosyal hayatında da aynı yöntemi kullanır. Çocuk, kimi davranışının anne-babası tarafından kabul edilmediğini ve onlara onlara sorun yarattığını bildiği hâlde davranışını değiştirmek istemez. Bu duruma ortam hazırlayan en önemli sebeplerden biri hemen hemen her yazımızda üstünde önemle durduğumuz ‘’dinleme’’ eyleminin yetersizliğidir. Doğru yöntemlerin bulunamaması ve sürecin uzun süre devam etmesi durumunda anne-baba ve çocuk ilişkisinde sorunlar oluşabilir.
- Çocuğun anne-babasının çözüm önerilerine uymasında isteksizlik varsa,
- Cezalandırılma korkusu yaşıyorsa,
- Ailesine karşı öfkeliyse,
- Çocukta bağımlı ve dıştan denetimli bir kişilik yapısı oluştuysa,
- İş birliği davranışı gelişemediyse Sert Yöntem uygulayıp uygulamadığınızı farkına varmalısınız.
Anne-baba ve çocuk arasında yaşanan anlaşmazlıklarda anne ve baba, çocuğun kabul edeceğini düşünerek sorunun çözümü için kendileri karar verirler. Çocuk bu çözümü kabul ederse arada bir sorun çıkmaz. Peki, kabul etmezse? Ebeveyn önce çocuğu ikna etmeye çalışır. Çocuk direnmeye devam ederse anne –baba çocuğu söylenene uymaya zorlamaya başlar. Otorite kullanır. Böylece ebeveyn kazanan, çocuk ise kaybeden olur. Eğer burada yazılanları yaşıyorsanız çocuğunuzu bu yöntemi kullanarak yetiştiriyorsunuz demektir. Başka bir taraftan bakalım: yaşanan bir sorunu çözmede yine kararı ebeveyn verdi ve bu kez çocuk yine itiraz etti. Ebeveyn direkt çocuğun isteğine razı olursa kazanan çocuk olacaktır. Burada da Yumuşak Yöntem uygulamış oluyorsunuz. Peki, bu durumda çocukta neler görülebilir?
- İstediği olmadığı durumlarda öfke nöbetleri yaşayabilir.
- Ailesini suçlu hissettirmek için saldırganlaşabilir.
- Benmerkezci olarak yetişir ve işbirliği gelişemez, sosyal ilişkilerinde birçok zorlukla karşılaşabilir.
Hukuk Danışmanlığı
Sosyal Rehberlik olarak tüm İstanbul iline ve çevrede bulunan illere avukatlık hizmeti vermekteyiz. Bizi ceza, bilişim, tıp, iş hukuku, aile hukuku ve boşanma davaları, internet hukuku ve iş davaları için arayabilir ve soru sorabilirsiniz..
+90 552 221 88 33 – +90 212 873 05 07
Ne Yapmalı?
Birlikte hareket etmekle başlanabilir. Çözümü birlikte düşünmek, konuşmak kadar dinlemek, çocuğun söylediklerine önem vermek ve bunu ona hissettirmek, uygun olan çözüm önerilerini birlikte değerlendirmek, nasıl uygulanacağına birlikte karar vermek gerekir. Sadece bir çözüm yolu yok, bunu kabul etmek gerekiyor. Güç kullanma ve herhangi bir zorlama olmadan kimsenin kaybetmediği, herkesin kazandığı bir yöntem tercih edilmelidir. Tercih edilen yöntem çocuğa otorite uygulayıp onu zorlamadan ve kaybetmiş hissi yaratmadan uygulanan bu Aile Yöntemi olursa:
- Çocuk sinirlilik hâlini uzatmadan sorun çözmeye daha istekli hâle gelecektir.
- Düşünme, konuşma; kendini ve fikirlerini düzgün bir şekilde ifade edebilme becerisi kazanacaktır.
- Anne-baba ve çocuk arasındaki bağ daha sıcak ve kuvvetli bir hâl alacaktır.
- Farkına varılmamış gerçek bir sorun varsa bu sorunun bulunmasına yarar sağlayacaktır.
Kazanan ve Kaybeden Olmamalı
Sert ve yumuşak yöntemlerin ortak yanı mutlaka bir kazanan ve kaybedenin oluşudur. Kazanmak ya da kaybetmek değil uzlaşmak ve ortak katılım söz konusu olmalıdır.
Yaşıtları Arasında Sinirlilik Hâlleri
Özellikle 3-6 yaş aralığı sosyal hayatı uygulama ve geliştirmede çok önemlidir. Üç yaş itibariyle çocuk anne-babası dışındaki insanlarla ilişkiye girmeye başlar ve sosyal etkileşim kurmaya çalışarak girişkenlik duygusu kazanır.
Diğer çocuklarla etkileşime girdikçe sosyal bir dünyada yaşamanın zorluklarıyla karşılaşır. Çünkü akranlarında da aynı durum söz konusudur. Çocuklara diğer çocuklarla oynama şekilleri ve aralarında oluşabilecek çatışmaları çözebilme becerisi öğretilmiş ise sosyal uyumu sağlar ve yaşanan olumsuz durumda olumlu yönde gelişme gösterir. Böylece, kendisine uygun sosyal ortamını bulur ve iç dengeyi sağlar. Eğer çatışma becerileri kazanılamamışsa bu dönemde çocuk, sosyal ilişki kurmayı başaramaz; suçluluk ve geri çekilme duygusu yaşar.
Duyguları Keşfetme Becerisi
İlk ve en önemli adımdır, duyguları keşfetme becerisi kazanma. İnsan duygularını fark edip bunları isimlendirebilmelidir. Kendini ifade edebilmelidir. Duygularımız bizi hareketlere ve davranışlara yönlendirir ve ihtiyaçlarımızın farkına varılmasını sağlar. Duygular üzerine konuşmak ilişkiler açısından çok yarar sağlayacaktır.
İletişim Becerisi
Kendi duygu ve gereksinimlerini başkalarına anlatabilme becerisi kazanılmalıdır çocuk. Duygularının farkına varan çocuk, doğru iletişim kanallarını kullanarak karşı tarafa isteklerini ve beklentilerini aktarabilmelidir. Ebeveynler olarak kendi yaşadıklarınızı çocuğunuzla paylaşabilirsiniz.
Ekran Süresini Sınırlamak
Çok fazla ekran zamanı olan çocuklar, cihazlara daha az zaman harcayan çocuklardan daha agresif davranışlar sergileyebilir. Ekrana ayrılan sürenin el becerileri, çeşitli etkinlikler, sosyal aktiviteler, spor, müzik en önemlisi de aile ilişkileri ya da yaşıtlarıyla geçirilen zamana aktarılması gerekir.
Öfke Kontrolü
Zor durumlarda saldırgan olmayan tepkiler verebilmeyi sağlayan nefes egzersizleri ya da yalnız kalıp sakinleşme teknikleri faydalı olacaktır. Çocuk ortak çözüm katılım yolunu denediği hâlde kendi başına çözemediği bazı durumlarda yetişkinlerden sorunu çözebilmek için yardım alabileceğini bilmeli bu konuda güven duymalıdır. Geçiştirilme duygusu yaşamamalıdır. Çocuğa destek olmak adına onunla konuşulmalı, yanında olunduğu hissettirilmelidir.
Sizden bolca sevgi ve destek alarak çocuğunuzun zamanla agresif eğilimleri azalacaktır. Aksi bir durumda bir çocuk terapisti çocuğunuzun neden böyle davrandığını anlamanıza ve davranışlarını yönlendirmenize yardımcı olacak birçok ipucu verecektir.
Problem Çözme Becerisi
Ebeveyn ve çocuğun aynı anda kazanabileceği kabul edebileceği bir çözüme, uzlaşıya varabilmek için problemi her iki tarafın gözüyle de görebilme becerisidir. Çocuğun empati duygusunun gelişmesi çok önemli bir rol oynar. Beceriyi geliştirmek adına daha önce de belirttiğimiz dramanın en önemli tekniklerinden olan rol oynama tekniği ile arkadaşının ya da çatışma yaşadığı kişinin yerine geçerek bir uygulama yapmak çatışmaya çözüm sağlayabilir. Bu yöntemle empati kurabilme becerisi sağlanacak ve gelişecektir. Düşünme Becerileri de ilerleme kaydedecektir.
